Kraje nadbałtyckie są naszymi sąsiadami, a często wiemy o nich mniej niż o egzotycznym Egipcie, Japonii czy Ameryce. Chcemy to zmienić – mówi Anna Nowacka-Devillard z Wydawnictwa Widnokrąg, wyjaśniając ideę powstania projektu. Książki, które wybrałyśmy, mają na celu przybliżenie dzieciom świata ich rówieśników z Estonii, Finlandii, Szwecji i Norwegii.  Ich bohaterowie – sympatyczni, współcześni, czasem zaskakująco pomysłowi – pokazują, że mimo odległości, innego środowiska i zwyczajów jesteśmy do siebie całkiem podobni.

W ramach projektu „Bliskie-dalekie sąsiedztwo” ukazują się tytuły uznanych i nagradzanych autorów, wszystkie świetnie zilustrowane i nawiązujące do współczesnych tematów. Najmłodsi polscy czytelnicy będą mogli poznać sąsiadujące z nami kraje zza morza, ich mieszkańców, zwyczaje, naturę, w tym tak charakterystyczną dla Skandynawii umiejętność łączenia tradycji z nowoczesnością.

Książki z projektu „Bliskie-dalekie sąsiedztwo” pokazują uniwersalność dziecięcych doświadczeń, mimo odrębnych od polskich społecznych, środowiskowych i kulturowych warunków życia na północy – dodaje Dorota Górska, druga z trzech założycielek wydawnictwa Widnokrąg. Dzięki temu czytelnik z jednej strony może czuć się bezpiecznie, bo odkrywa, że żyje i odczuwa podobnie jak jego rówieśnicy w innych, często w ogóle nieznanych krajach, z drugiej, odbywa podróż w sensie geograficznym i kulturowym – kontynuuje.

Na czym polega fenomen skandynawskiej literatury dla dzieci?

Skandynawscy autorzy opanowali do perfekcji sztukę przemycania podtekstów i pisania jednocześnie dla małych i dużych czytelników. W prostych słowach przekazują prawdę o dwóch światach – świecie dzieci i świecie dorosłych – przekonuje Renia Hannolainen, autorka bloga poświęconego Skandynawii i rodzicielstwu, i dodaje – Te światy spotykają się i przenikają, u dorosłego czytelnika wywołując olśnienie: „Jakie to prawdziwe!”. Do tego dochodzą emocje i to dużego kalibru, którym z drugiej strony towarzyszy twarde stąpanie po ziemi. Mam wrażenie, że ten element skandynawskich książek dla dzieci to odzwierciedlenie pragmatyzmu i doskonałego poczucia humoru Skandynawów. Wbrew pozorom ludzie północy wcale nie są smutnymi sztywniakami.

W skandynawskiej literaturze dziecięcej nie ma tabu, moralizowania, oceniania, rozwiązań podanych na tacy i lukru. Są za to prawdziwe emocje, fundamentalne wartości, refleksja nad rzeczywistością z wszystkimi jej aspektami, również tymi trudnymi, a także prostota, szacunek i kontakt z naturą. Są w nich zaczerpnięte z życia codziennego historie, bohaterowie, którzy pokonują własne słabości lub zmieniają czyjeś życie na lepsze. I zazwyczaj nie potrzebują do tego spektakularnych rozwiązań, lecz drobnych gestów, które działają na wyobraźnię czytelnika i uczą je doceniać. Ale o ile w Polsce dostępnych jest wiele szwedzkich czy norweskich tytułów, tych z Finlandii jest już znacznie mniej, a z Estonii zaledwie kilka – jedną z pierwszych estońską książkę dla dzieci wydawnictwo Widnokrąg wydało dwa lata temu.

Pod hasłem „Bliskie-dalekie sąsiedztwo” ukazało się do tej pory siedem książek: cztery w serii „Pate” („Pate pisze bloga”, „Pate gra w piłkę”, „Pate łowi ryby”, „Pate szuka skarbów”) autorstwa Tima Parveli, najpopularniejszego i wielokrotnie nagradzanego fińskiego pisarza dla dzieci (doceniany jest szczególnie z powodu absurdalnego poczucia humoru i wyjątkowej zdolności uchwycenia dziecięcej mentalności) oraz estońskie tytuły autorów o bardzo dużym dorobku literackim, również wielokrotnie nagradzanych: „Żona dla taty!“ Reeli Reinaus, „Oskar i rzeczy“ Andrusa Kivirähka i „Ja, Jonasz i cała reszta“ Antiego Saara.

W tym roku ukaże się kolejne sześć książek, w tym cztery części bestsellerowej fińsko-norweskiej serii „Kepler62” dedykowanej dzieciom 9+. Piąta to „Jedyna taka Ester” szwedzkiego autora Antona Bergmana dla dzieci 10+, a szósta – „Mru Mru” Kaisy Happonen z Finlandii dla przedszkolaków.

Projekt jest współfinansowany w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa“, który promuje europejską różnorodność i wymianę kulturową między innymi w zakresie tłumaczeń literackich.

Tłumaczenie jest sztuką. Dziś już na szczęście nikt nie ma wątpliwości dotyczących znaczenia i roli tłumacza jako współautora książki w przekładzie – podkreśla Anna Nowacka-Devillard z Widnokręgu i dodaje, że w książkach wydanych pod hasłem bliskie-dalekie sąsiedztwo przedstawione są sylwetki tłumaczek: Iwony Kiuru (jęz. fiński), Anny Michalczuk-Podleckiej (jęz. estoński), Marty Wallin (jęz. szwedzki), Marty Dybuli Ösholm (jęz. norweski) i Natalii Nordling (jęz. fiński) oraz ciekawostki na temat książki i pracy tłumacza. – Mamy nadzieję, że te informacje zachęcą dzieci do zabawy słowami i przekonają je, że nauka języków może być ciekawą przygodą.

Więcej o projekcie i autorach: www. bliskie-dalekie-sasiedztwo.pl

Partnerami projektu są: Ambasada Finlandii, Ambasada Estonii, Eesti Kulturcapital, Książki. Magazyn do czytania, Qlturka.pl

Kto odkryje tajemnicę gry Kepler62?

Seria „Kepler62” napisana w duecie przez Tima Parvelę i Bjørna Sortlanda z Norwegii  łączy w sobie elementy przygody, science-fiction i dystopii. Jest szybka, dynamiczna i pełna zaskakujących zwrotów akcji. W ciągu roku stała się międzynarodowym bestsellerem.

Kepler62 to świat, w którym obywatele dla bezpieczeństwa są stale monitorowani. To rzeczywistość, w której dzieci nie powinny się martwić, więc nie rozmawia się z nimi na trudne tematy. To też tajemnicza gra będąca zaproszeniem do niezwykłego wirtualnego świata i pogłoski o kosmicznej wyprawie. Czy to nie brzmi jak początek niezwykłej przygody?

Zaproszenie, czyli początek historii. Na ziemi kończą się zasoby, ludziom grozi zagłada. Rząd w tajemnicy szykuje kosmiczną misję. A nastolatki na całym świecie grają w arcytrudną grę komputerową „Kepler62”, która skrywa tajemnicę i… obietnicę. Wszyscy domyślają się, że na zwycięzców czeka coś wielkiego. Co? Nie wiadomo, bo nikt tam jeszcze nie dotarł. Bohaterowie serii, trzynastoletni Ari i jego młodszy brat Joni cudem zdobywają płytę z grą Kepler62, która pochłania ich bez reszty. Czy uda im się przejść na najwyższy poziom? I czy nagroda okaże się warta wysiłku?

Autorzy poważnie traktują młodych czytelników. Kreują świat, który wciąga i skłania do myślenia zarówno w kategoriach społeczno-politycznych, jak również świadomości ekologicznej, zachowując poziom i język odpowiedni dla dzieci oraz tworząc fabułę tak wciągającą, że nie oprą się najbardziej wymagający miłośnicy akcji i przygody. Nie używają patosu, nie moralizują, za to – nie raz i nie dwa, mimo wagi opisywanych zjawisk – znajdują przestrzeń na pełne ironii poczucie humoru.

Krótkie teksty, przemyślane suspensy i świetne grafiki sprawiają, że seria Kepler62 idealnie nadaje się również dla początkujących lub opornych czytelników. To szybka i ekscytująca lektura. Polska premiera części pierwszej i drugiej już 26 maja. Książki będą dostępne również jako ebooki.

Pate ma zwariowane pomysły, ale zawsze wychodzi cało z opresji

Patego, niezależnie od tego, czy pisze bloga, gra w piłkę lub łowi ryby, zawsze spotykają nieoczekiwane przygody. I to takie, których nikt sam by nie wymyślił. To historie o przejściowych kłopotach, szalonych pomysłach, niezwykłych marzeniach, szczęśliwych zbiegach okoliczności i o tym, że jak się ma przyjaciół, wszystko się musi udać. Ale uwaga! Niektóre z nich dosłownie mrożą krew w żyłach. Opowieści nie tylko dla chłopców, dziewczyny też grają w piłkę i piszą blogi, a niejedna z nich ma w pokoju prawdziwe skarby!

Pate jest jednym z ulubionych fińskich bohaterów literackich. Książki polecane są dzieciom, które zaczynają przygodę z czytaniem. Mają atrakcyjną formę graficzną – krótkie teksty w formie wpisów i notatek przeplatane dialogami i dynamicznymi ilustracjami sprawiają, że łatwo się je czyta i szybko daje się wciągnąć w wartką akcję. 

Jedyna taka Ester!

Signe chciałaby być jak Ester, która ma własny klucz i sama wraca do domu. A jej matka jest światowej sławy gwiazdą filmową Gretą Garbo i mieszka w Nowym Jorku. Tylko… Jak to możliwe, skoro Greta już od dawna nie żyje?

„Jedyna taka Ester” to jedna z najlepszych książek dla dzieci 2016 wg. „Svenska Dagbladet”. Opowieść współczesna i aktualna na całym świecie. Zachęca do podjęcia tematu kłamstwa i zaufania w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Duże litery, krótkie teksty i świetne ilustracje sprawiają, że książka nadaje się dla początkujących lub opornych czytelników. Premiera jesienią.

Opowieść o wielkich życiowych pytaniach, które domagają się odpowiedzi

Gratka dla najmłodszych czytelników. Mała Mru Mru wciąż martwi się, że nie jest jak inne niedźwiedzie… Nie jest głodna latem, kiedy wszystkie niedźwiedzie zajmują się głównie jedzeniem do syta, na zapas i wcale nie chce jej się spać, gdy zapadają w sen zimowy… Leżenie w norze przez całą zimę jest naprawdę, naprawdę nudne. Za to obserwowanie spadających z nieba płatków śniegu jest fascynujące! Mru Mru przestanie się martwić, kiedy zrozumie, że nie musi być jak inni.

Co słychać w Estonii?

Trzy estońskie książki opowiadają o codzienności, w bardzo różnych jej odsłonach. Pięcioletni Jonasz zaprasza czytelników do swojego domu w Tartu i opowiada o tym, jak się żyje u nich w domu w Estonii. Oskar, dzięki sile wyobraźni zostaje bohaterem, a Kaisa pomoże tacie znaleźć nową żonę, a przy okazji oboje dowiedzą się wiele o miłości.

Każda z książek była wielokrotnie nagradzana.

W 2021 roku ukaże się kolejne 8 tytułów dla dzieci, m.in. kolejne estońskie tytuły autorów Andrusa Kivirähka i Antiego Saara oraz dwie książki dla dorosłych nagrodzone Europejską Nagrodą Literacką: „Niebo” Pii Leino oraz „Lodziarz” Katri Lipson.

Agnieszka Chmielewska
Wydawnictwo Widnokrąg