Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia i Głównego Urzędu Statystycznego, co drugi dorosły Polak, a za takiego uznano osoby po wyżej 15 roku życia, ma kilka kilogramów za dużo. Trzech na pięciu z nas ma nadwagę, a jeden na czterech jest otyły. W ciągu ostatnich lat odsetek dorosłych cierpiących na otyłość w Polsce systematycznie rośnie. Niestety, prognozy nie są optymistyczne. W 2025 roku otyłych będzie już 26 proc. kobiet i 30 proc. mężczyzn. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje otyłość za chorobę przewlekłą, tak samo jak nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2 czy przewlekłe choroby układu oddechowego.

Otyłość to nie wybór

Mimo tego, że otyłych przybywa i są wśród nas, dla społeczeństwa to wciąż temat tabu. To dlatego Polskie Towarzystwo Kardiodiabetologiczne zdecydowało się ruszyć z kampanią „Porozmawiajmy szczerze o otyłości”, której celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat otyłości jako choroby przewlekłej i wymagającej leczenia. Otyłość to nie jest wybór. Otyłość często towarzyszy pacjentom od dziecka lub pojawia się powoli niezauważalna, towarzysząc innym schorzeniom np. hormonalnym, psychologicznym – mówi prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański, internista oraz hipertensjolog, kierownik Katedry Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych i Dietetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, organizator kampanii.

Kampania ma z jednej strony edukować, a więc wpłynąć na ograniczenie epidemii otyłości w przyszłości, ale też uwrażliwić społeczeństwo na problemy i potrzeby chorych. Ma też dostarczyć wiedzy na temat otyłości – czynników predysponujących do jej wystąpienia i sposobów leczenia. To z kolei pomoże osobom chorym bez poczucia stygmatyzacji otworzyć się oraz zachęci pacjentów i pracowników służby zdrowia do rozmowy o konieczności podjęcia leczenia.

Materiał promocyjny partnera/PSoOMateriał promocyjny partnera/PSoO Porozmawiajmy szczerze o otyłości

Czas zmienić obraz otyłości

W kampanię, w ramach której powstały materiały edukacyjne przedstawiające najważniejsze fakty na temat otyłości oraz uruchomiona została strona internetowa www.oOtylosci.pl, gdzie znajdują się przystępne materiały dotyczące choroby, włączyła się Katarzyna Bosacka, dziennikarka prasowa i telewizyjna, autorka publikacji na temat zdrowia, urody, nauki i medycyny. – Najwyższy czas na podjęcie działań zmieniających obraz otyłości w Polsce. Przełamywanie tabu związanego z otyłością i edukacja, że otyłość to choroba i można ją leczyć jest bardzo ważna, dlatego postanowiłam zaangażować się w kampanię. Mam nadzieję, że dzięki wspólnej pracy i zaangażowaniu zwiększy się świadomość na temat zdrowotnych konsekwencji otyłości, zapobieganiu jej i leczeniu. Sama po 4 ciążach, z uwarunkowań medycznych, też zmagam się od lat z nadwagą – mówi Katarzyna Bosacka, ambasadorka kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości”.

Czy to już otyłość?

Kiedy mówimy o otyłości? Pomocą w określeniu nadwagi służą wytyczne WHO. Zgodnie z nimi otyłość u dorosłych występuje, gdy BMI jest większe lub równe 30 kg/m2 (BMI 30), nadwaga – jeśli BMI jest większe lub równe 25 kg/m2 (BMI 25). U dzieci nadwagę i otyłość stwierdza się na podstawie analizy relacji masy ciała i wzrostu (dla dzieci w wieku poniżej 5 lat) oraz na podstawie relacji BMI i wieku dla dzieci w wieku 5-19 lat. Określenie tego, czy borykamy się z otyłością, czy nadwagą jest bardzo ważne. – Otyłość jest niezależną jednostką chorobową, jednak stanowi czynnik ryzyka wystąpienia wielu chorób, dlatego ważne jest rozpoznanie i podjęcie skutecznego leczenia – mówi prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański.

Przyczyn otyłości może być wiele. Niewątpliwie na predyspozycje do jej wystąpienia nakładają się realia współczesnego świata: wysoko przetworzona i bogato-energetyczna żywność, ciągły stres i pośpiech, ograniczona aktywność fizyczna. Mówiąc o przyczynach otyłości należy wspomnieć również o aspekcie psychologicznym. Stres, codzienny pośpiech czy zaburzenia nastroju – to wszystko może mieć odzwierciedlenie w rozwoju choroby jaką jest otyłość – tłumaczy Agata Ziemnicka, dietetyk i psycholog. W rzeczywistości współczesna nauka nie zna w pełni przyczyn rozwoju otyłości. Najdobitniej pokazuje to fakt, że choroba ta dotyczy często także osób posiadających specjalistyczną wiedzę w tym zakresie: dietetyków, psychologów, lekarzy co jednoznacznie przemawia za tym, że niejednokrotnie nie jesteśmy w stanie zapobiec jej rozwojowi.

Materiał promocyjny partnera/PSoOMateriał promocyjny partnera/PSoO Porozmawiajmy szczerze o otyłości

Trzeba leczyć

Kluczem do rozpoczęcia leczenia jest świadomość, że otyłość to choroba, którą trzeba leczyć, ponieważ zagraża życiu. Pacjent chorujący na otyłość powinien być pod opieką zespołu terapeutycznego, składającego się z lekarza, dietetyka, fizjoterapeuty i psychologa. Nie we wszystkich przypadkach zmiana nawyków żywieniowych oraz włączenie aktywności fizycznej przekłada się na osiągniecie celu terapeutycznego. Dlatego tak ważne jest, aby pod opieką specjalisty wdrożyć skuteczne leczenie farmakologiczne, którego niezbędnym uzupełnieniem będą dieta i zdrowy tryb życia.

Integralną częścią całościowego leczenia chorych z otyłością olbrzymią jest natomiast chirurgia bariatryczna. Do operacji kwalifikowani są chorzy na otyłość III stopnia (BMI 40+) lub otyłość II stopnia (BMI 35,0 – 39,9), u których doszło już do powikłań otyłości, np. cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego lub choroby zwyrodnieniowej stawów. – U części pacjentów, konieczne jest leczenie zabiegowe. Ta forma leczenia jest przede wszystkim szansą dla chorych z otyłością olbrzymią nie tylko na uratowanie życia, ale na poprawę jego jakości – mówi dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł, chirurg bariatra, ekspert w dziedzinie chirurgii bariatrycznej oraz metabolicznej, II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Onkologicznej, II Wydział Lekarski, Warszawski Uniwersytet Medyczny. Celem operacji nie jest, wbrew pozorom ograniczenie objętości żołądka, ale przede wszystkim wyłączenie z działania tej części żołądka, w której produkowana jest grelina, czyli tzw. hormon głodu oraz przywrócenie poposiłkowego wydzielania GLP-1 dającego nam uczucie sytości. GLP-1 to dzisiejsza farmakoterapia, bowiem liraglutyd - analog naturalnego hormonu jelitowego – powoduje zmniejszenie masy ciała, kontroluje łaknienie, zwiększając uczucie sytości i pełności, a jednocześnie zmniejszając uczucie głodu oraz ograniczając potrzebę zjedzenia pożywienia.

Świadomość na temat otyłości musi rosnąć, by całe społeczeństwo mogło stawić tej chorobie czoła. Dlatego czas porozmawiać szczerze o otyłości. Otyłość generuje ogromne koszty społeczne. Tempo wzrostu zachorowań jest dynamiczne, dlatego powinniśmy zacząć rozmawiać o otyłości w sposób odpowiedzialny. Mam nadzieję, że kampania „Porozmawiajmy szczerze o otyłości” w tym pomoże – mówi prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański.