Czy feministka może być Barbie i co z tym flirtowaniem? Dziewięć pytań do feministek

ZAMÓW MIESIĘCZNIK Z BEZPŁATNĄ DOSTAWĄ DO DOMU

I chyba te pytania są najcenniejsze i warto poszukać na nie odpowiedzi. Nie bez lęku przed gromami, jakie sypną mi się na głowę, zebrałam kilka z nich.

1. Co z tym wyborem?

My, feministki, powtarzamy, że kobieta ma wybór i może ze swoim życiem robić, co chce. Również znajdować spełnienie w byciu matką i żoną oraz zajmowaniu się domem. Ale nie da się ukryć, że feministyczny dyskurs gospodyń domowych specjalnie nie propsuje. Mówimy: rób, co chcesz, byle byś pracowała i zarabiała.

Jest w tym troska, że jeśli mężczyzna odejdzie lub umrze, kobieta, na ogół z dziećmi, zostanie na lodzie. Wszystko to prawda i świętym zadaniem feminizmu jest naświetlać zagrożenia, niemniej w każdej dyskusji słychać głosy kobiet, które czują się dotknięte, że feminizm nie szanuje ich stylu życia. Czy feminizm nie powinien bardziej walczyć z systemem, przez który zostawiona sama sobie kobieta najczęściej popada w biedę, podczas gdy porzucony mężczyzna miewa się na ogół całkiem nieźle? I czy wolność wyboru nie powinna zawierać w sobie prawa do błędów, nawet tych kardynalnych?

2. Czy rycerz bez konia musi nam wskakiwać na plecy?

Nie chcemy całowania po rękach (coś okropnego), w imię równości nie oczekujemy już otwierania nam drzwi. Udowadniamy, że feminizm nie kończy się, kiedy trzeba wnieść lodówkę na ósme piętro, płacąc własnymi pieniędzmi osiłkom, którzy to zrobią. Nie chciałyśmy być bezwolnymi księżniczkami, więc zaraz po wyważeniu drzwiczek złotej klatki zrzuciłyśmy rycerza z konia.

Czytaj także:

Zrób notatki, wykuj na blachę, wprowadź w życie. Siedem lektur obowiązkowych feministki

I dobrze, pytanie, czy aby teraz niektóre z nas nie tachają swoich rycerzy na plecach. Słychać bowiem pytania, czy – pozbawiając mężczyzn, nazwijmy to umownie: „rycerskości” – nie otworzyłyśmy im przypadkiem przy okazji możliwości do zwolnienia się z odpowiedzialności. Badania pokazują, że z podziałem domowych obowiązków w Polsce jest coraz gorzej: jeszcze kilka lat temu mężczyźni przynajmniej podejmowali się drobnych napraw w gospodarstwie lub zlecali je innym. Teraz coraz częściej to kobiety wzywają hydraulików, elektryków i monterów. „Skoro jesteś taka niezależna, nie polegaj na mnie” – zdają się mówić niektórzy. Oczywiście, że to sofistyka i wykorzystywanie okazji, ale jednak ofiarami są znów kobiety. W Stanach Zjednoczonych zaczyna się otwarcie mówić, że feminizm spowodował wzrost liczby samotnych matek, bo mężczyźni szybciej zwalniają się z obowiązku wobec silnych kobiet. To nie do usprawiedliwienia, ale jednak chyba mamy problem.

3. Co z seksem, gdy on zarabia mniej?

Od lat kobiety domagają się, żeby mężczyźni poważniej podchodzili do ojcostwa i oprócz spacerów od czasu do czasu oraz budowania z klocków zajęli się też mieszaniem kaszek, zmienianiem pieluch i smarowaniem atopowej skóry niemowlaka emolientami. Kiedy wreszcie pojawili się tacy ojcowie, którzy nie tylko umieją obwieźć dzieciaka w wózku po dzielni, ale nawet pytają czasem córki przy czesaniu: „Kłos czy dobierany?”, okazuje się, że nie bardzo kobiety kręcą. Tzw. latte pappas, czyli pełnowymiarowi ojcowie, którzy robią sobie przerwę w karierze, żeby pobyć z dzieckiem na urlopie ojcowskim lub wychowawczym, podobają się nam w reklamach i filmach. W prawdziwym życiu mężczyzna, który nie zarabia, wydaje się nam mało sexy. Tak wynika m.in. z sondażu dla „Wysokich Obcasów”. Tylko co dziesiąta Polka uważa, że latte papa jest pociągający, 44 proc. jest zdania, że atrakcyjność mężczyzny spada, gdy nie pracuje. Nadzieja w tym, że nie wszędzie tak jest. W Szwecji równość jest sexy. Sęk w tym, że reszcie świata do niej daleko.

4. Dobry ojciec i piersią wykarmi?

A skoro jesteśmy przy urlopach ojcowskich, na horyzoncie pojawia się kolejny problem. Większość badaczy jest zgodna, że droga do równouprawnienia wiedzie przez przystanek „równe płace”, a do tych dojdziemy tylko, jeśli macierzyństwo przestanie wyłączać kobiety z pracy.

Czytaj także:

Kalendarium zdobyczy feminizmu: tak kobiety zdobywały niezależność

Załóżmy utopijnie, że udaje się nam w Europie wprowadzić obowiązkowe urlopy dla ojców, i to nie jakieś tam skromne, trzytygodniowe, ale kilkumiesięczne (na razie w 2022 r. Polska ma wdrożyć dyrektywę zakładającą przyznanie ojcom 2 miesięcy urlopu, który nie może przejść na matkę). Jak wówczas rozwiązać kwestię karmienia piersią, skoro WHO zachęca, by robić to co najmniej przez pierwszy rok życia dziecka, i wiele kobiet chce się tego trzymać? Są laktatory – powiecie, i to prawda, ale nie zna wojny, kto nie ściągał pokarmu laktatorem. To narzędzie tortur, w dodatku mało skuteczne. Do tego dochodzą różne skomplikowane sytuacje, jak dzieci z alergiami, dla których pokarm matki jest podstawą dłużej niż przez pierwsze pół roku. Jak pogodzić dążenie do pełnej równości na rynku pracy i do zaprowadzenia dziejowej sprawiedliwości w postaci równych płac, nie naruszając przy tym dóbr matek i niemowląt bardzo delikatnej natury. No i jak nie doprowadzić przy okazji do kolejnej wojny matek piersiowych i butelkowych?

5. Czy kobiety są gotowe zrezygnować z męskich pieniędzy?

Simone de Beauvoir mówiła – uwaga, będzie nieprzyjemnie – że patriarchat upadnie dopiero, gdy kobieta przestanie być pasożytem. Filozofka Aleksandra Derra w „Wysokich Obcasach Extra” komentowała to tak: „Kiedy przestajesz być dzieckiem i stajesz się suwerenną jednostką? Gdy jesteś w stanie sama o siebie zadbać, o to, gdzie mieszkasz, co jesz. Jak długo kobieta nie może sobie tego zapewnić sama, bez męża, partnera, ojca, jest dzieckiem. Nawet najwspanialszy partner czy partnerka, jeśli cię utrzymuje, może mieć wobec ciebie roszczenia. Stajesz się jednym z elementów wyposażenia. Osoba, która cię utrzymuje, nie musi wymagać posłuszeństwa, ale ty zawsze będziesz miała poczucie, że tak jest”. Tu oczywiście kłania się punkt 1., czyli praca i zarabianie na siebie oraz wiele splatających się ze sobą czynników społeczno-ekonomicznych sprawiających, że często kobiety nie są w stanie być niezależne. Ale powiedzmy sobie szczerze, że wiele kobiet nie dąży do tej niezależności jak do wody na pustyni. Jakim językiem musi mówić feminizm XXI w., żeby przekonać kobiety, że nie warto oddawać wolności za komfort, jaki gwarantują męskie pieniądze?

6. Włączanie czy rewanżyzm?

Ruth Ginsburg, zmarła niedawno legendarna sędzia amerykańskiego Sądu Najwyższego, mówiła, że będzie zadowolona, gdy w dziewięcioosobowym składzie będzie dziewięć kobiet, gdyż przez całe lata uznawano za sprawiedliwe, gdy było to dziewięciu mężczyzn.

Czytaj także:

Ruth Bader Ginsburg: Ośmiu wielkich facetów i jedna drobna kobieta

Wszystkie kochamy Ginsburg i jej mocna opinia sprawia, że chce się krzyczeć: „Hell, yeah!”. Pytanie jednak, czy naprawdę chcemy odciągnąć teraz wahadło maksymalnie w drugą stronę, narażając się, że gdy za jakiś czas znów będzie wracać, rąbnie w głowę nasze córki i wnuczki. Jednym słowem: czy patriarchat zastępujemy matriarchatem, czy, idąc za myślą Hamleta, który zalecał traktować ludzi lepiej, niż na to zasługują, obchodzimy się z mężczyznami lepiej, niż w przeszłości oni obeszli się z nami?

Za tym idzie kolejne pytanie: czy możemy i powinnyśmy szukać męskich sojuszników? I czy mężczyzna może być feministą? Wedle niektórych odłamów feminizmu nie jest w stanie, gdyż jako mężczyzna nigdy nie był w opresyjnym położeniu, w jakim znajduje się większość kobiet na świecie. Pytanie, czy trzeba coś rozumieć do kości, by to wspierać?

7. Czy za wzięcie na siebie połowy rodzicielskich obowiązków damy mężczyznom połowę przywilejów?

Domagamy się od mężczyzn wzięcia na siebie połowy obowiązków przy dzieciach, ale wielu kobietom trudno jest im oddać choćby część rodzicielskiego splendoru. Bywa, że rola matki jest jedyną w życiu, która daje kobiecie poczucie kontroli, stąd szyte po nocach kostiumy na bale i muffiny pieczone o świcie na przedszkolne i szkolne kiermasze. Najlepsza i najbardziej zmęczona to często jedyny order, po jaki możemy wypiąć pierś. A niechby mąż czy partner kupił dzieciakowi kostium w sieciówce, a ciastka w cukierni, sam zawiózł do placówki i wrócił z tytułem najlepszego ojca? Albo raz w tygodniu zajął się dzieckiem przez cały wieczór i niechby nawet dzieciak poszedł spać brudny, a w kuchni na stole zostały tłuste kartony po pizzy, ale niechby tak mieli – ojciec i dzieciak – swój czas bez nadzoru i późniejszej krytyki? A idąc dalej: czy po rozstaniu lub rozwodzie jesteśmy gotowe temu partnerowi, co to lojalnie dzielił z nami obowiązki przy dzieciach, oddać połowę czasu z nimi? Zgodzić się na opiekę naprzemienną, jeśli gość jest odpowiedzialny, a dzieci z nim związane?

8. Czy feminizm zabije flirt, romantyzm i pożądanie?

Śliski temat, wiadomo. Oczywiście, że #MeToo to przełom, jak przełomami są wszystkie akcje przeciw przemocy wobec kobiet, ujawnianie i krytyka mizoginii – tej jawnej u sław i tej ukrytej w biurach, urzędach i szkołach. Nie będziemy tu dyskutować z faktem, że głośne mówienie o tym, jakim polem nadużyć wobec kobiet przez wieki był i wciąż niestety jest seks, jest ze wszech miar dobre.

Czytaj także:

Pierwsze 13 zwycięstw kobiet: od praw wyborczych przez rozwód do orgazmu. Będą kolejne

Nie sposób jednak nie słyszeć głosów seksuologów, którzy alarmują, że zgłasza się do nich coraz więcej młodych mężczyzn z zaburzeniami wywołanymi współczesnym dyskursem. I udzielenie im odpowiedzi na pytanie: „Jak postępować wobec kobiet?”, nie jest tak proste jak „Po prostu nie molestuj i nie gwałć”. Jak zwracał uwagę w rozmowie dla „Wysokich Obcasów” seksuolog Wojciech Kruczyński, wiele kobiet odrzuci powściągliwych w okazywaniu pożądania mężczyzn jako niezbyt atrakcyjnych. Tymczasem młodzi, progresywni mężczyźni za nic nie chcą wskoczyć w patriarchalne buty swoich ojców, nierzadko dziadersów, i żeby tego uniknąć, po prostu uciekają od intymnych relacji z kobietami.

Przed feminizmem stoi więc zadanie wypracowania nowego modelu na nowe czasy, stworzenie nowego języka mówienia o seksie. Warto się tym zająć, bo nie po to nasze matki, babki i prababki walczyły o to, żebyśmy miały prawo do orgazmów i kochanków, żeby teraz nie było z kim tego konsumować.

9. Czy feministka może być Barbie?

Feminizm zrobił nieskończenie wiele, by kobieta przestała być tylko obiektem. Zrzucenie gorsetu, spodnie, obcięcie włosów na krótko, moda na chłopięcą sylwetkę, moda na sylwetkę XXL, sportowe buty do sukienek, ciuchy oversize, moda na no make-up, niegolenie pach i okolic bikini, wreszcie ostatni trend ciałopozytywności – to wszystko kamienie milowe od ponad stu lat rzucane na drodze do wyzwolenia się z pułapki bycia jedynie seksualnym obiektem. Ale trudno czasem oprzeć się wrażeniu, że łatwiej nam zaakceptować owłosioną pachę Julii Roberts niż poprawioną twarz Nicole Kidman czy ostrzyknięte botoksem czoło koleżanki z pracy. Intuicyjnie wiemy, o co chodzi: akceptacja siebie, nieuznawanie, że tylko ładne i młode z nas mają prawo do pełni życia, ale jednak nie sposób nie postawić pytania: co, jeśli jej z tym dobrze? Co, jeśli dzięki powiększeniu piersi, zmniejszeniu nosa czy wypełnieniu ust kobieta czuje się silniejsza i bardziej pewna siebie? Czyż wtedy nie bardziej rokuje na zdecydowane sięganie po wszystkie zdobycze feminizmu, z których jesteśmy tak dumne?

***

Czułość i wolność. Budujmy równowagę w relacjach

Akcja społeczna Kulczyk Foundation, „Wysokich Obcasów” i Fundacji „Gazety Wyborczej”. Z uwagą i czułością przyglądamy się naszym relacjom – tym rodzinnym i tym z nami samymi – aby je uporządkować i z nową energią tworzyć świat po pandemii. Rozmawiamy o lękach, które towarzyszą wielu z nas, o podziale obowiązków i pomysłach na to, jak przygotować siebie i swoich najbliższych na nowy świat. Chcemy tworzyć nową rzeczywistość. Chcemy rozmawiać o wolności kobiet w sferze świadomości, cielesności i bytu.

Wszystkie publikowane do tej pory materiały można znaleźć na stronie Kulczykfoundation.org.pl