Z 240 m kw. ściany kamienicy przy pl. Legionów 4a we Wrocławiu na przechodniów i stojących w korkach kierowców spogląda Wanda Rutkiewicz. I nie ma chyba osoby, która przechodząc obok, nie spojrzałaby w oczy himalaistce.

Rysunek autorstwa Marty Frej, namalowany przez dziewczyny z firmy RedSheels, jest odwzorowaniem zdjęcia z wyprawy w Pireneje z 1969 r., które można zobaczyć w archiwach Ministerstwa Sportu i Turystyki. Mural powstał w ramach akcji "Kobiety na mury", zorganizowanej przez "Wysokie Obcasy" z okazji stulecia praw wyborczych dla kobiet w Polsce.

Po tygodniu prac w obecności sponsorów, przedstawicielek miasta, autorki projektu oraz siostrzenicy Wandy Rutkiewicz, mural został oficjalnie odsłonięty. - Pierwszy raz zobaczyłam dzisiaj mural na żywo, wcześniej przyglądałam się pracom tylko na zdjęciach. Skala robi wrażenie. Tak duże, że jak go zobaczyłam, to mnie dosłownie zamurowało - mówiła Marta Frej, dziękując dziewczynom z RedSheels za świetną pracę mimo niesprzyjającej pogody, a "Wysokim Obcasom" za zaproszenie do projektu. - Drugi raz w życiu projektowałam mural. To był dla mnie ważny projekt nie tylko dlatego, że dotyczy wspaniałej kobiety, ale też, bo dotyczy kobiet w ogóle. Ich siły, wytrzymałości, mocy. Napis "Kobiety wiedzą, co robią" też jest dla mnie ważny, bo tak właśnie jest. I tylko szkoda, że ciągle musimy o tym przypominać, bo nie wszyscy jeszcze to zrozumieli.

Od kóz do gór

- Historycy nie mają wątpliwości, że Wrocław jest kobietą, o czym świadczy pierwsza nazwa miasta Vratislavia. Przez wieki pierwiastek żeński był jednak spychany w kąt, ale teraz nadszedł czas, że kobiety będą się pokazywać. Tak jak dzisiaj pokazujemy Wandę Rutkiewicz, która jest symbolem siły i ambicji. Dorastała w zrujnowanym po wojnie Wrocławiu, gdzie w parku Szczytnickim wypasała kozy. Po latach żartowała, że to właśnie dzięki piciu koziego mleka jest taka odporna. Na początku wspinała się po ścianie poniemieckiej szeregówki, później zaczęła jeździć w góry Sokole koło Jeleniej Góry, gdzie zrozumiała, że to właśnie jest jej miłość. Tej miłości była wierna do końca - mówiła Beata Maciejewska, dziennikarka wrocławskiej "Wyborczej" i historyczka.

Lista osiągnięć Wandy Rutkiewicz jest długa. Jako pierwsza Polka i trzecia na świecie kobieta weszła na Mount Everest. Jako pierwsza Polka i pierwsza kobieta zdobyła też K2. Spośród czternastu ośmiotysięczników weszła na osiem. Oprócz Mount Everestu i K2 zdobyła także Nanga Parbat, Sziszapangmę, Gaszerbrum II, Gaszerbrum I, Czo Oju i Annapurnę. Zginęła w maju 1992 r. podczas ataku szczytowego na Kanczedzongę. Swojej siostrze mówiła wcześniej: „Jeśli zginę w górach, to znaczy, że tak miało być".

- Cieszy mnie, że we Wrocławiu powstał mural Wandy Rutkiewicz, kobiety, która nie bała się podążać za swoją pasją. Gdy jeszcze na studiach pojechała z kolegami w góry, to kazali jej siedzieć na pniu i na siebie czekać. Ale Wanda wspięła się za nimi i to bez asekuracji. Mimo że minęło tyle lat od początków jej kariery, dyskryminacja kobiet w górach wciąż istnieje. Jeszcze rok temu szef zimowej wyprawy na K2 zapytany, dlaczego nie bierze w niej udziału żadna kobieta, stwierdził, że jedna baba na tylu chłopów to za mało. Później przepraszał za tę wypowiedź, ale Agnieszka Bielecka, która miała więcej osiągnięć niż niejeden mężczyzna i tak ostatecznie nie została zaproszona do składu. Mam nadzieję, że akcją "Kobiety na mury" uda nam się przełamać stereotypy, że kobiety czegoś nie mogą czy nie potrafią. Najwyższy czas oddać im sprawiedliwość. Na razie kobiety dostają swoje miejsce na murach, potem może na banknotach - mówiła Dorota Wodecka z "Wysokich Obcasów".

Na otwarcie przyszła także siostrzenica Wandy Rutkiewicz, Małgorzata Kontrym. - Cieszy mnie, że podobizna cioci powstała właśnie w tym miejscu. Pracuję tuż obok, więc teraz będą mogła oglądać ją codziennie.

Marta FrejMarta Frej TOMASZ PIETRZYK

Mural Wandy Rutkiewicz jest drugim muralem, który powstał w ramach akcji "Kobiety na mury". Pierwszy odsłonięto w Katowicach i przedstawia dr Jolantę Wadowską-Król, która w PRL-u ratowała dzieci zatrute ołowiem. A w Warszawie właśnie rozpoczęły się prace nad uhonorowaniem niedawno zmarłej piosenkarki Kory.

Partnerem strategicznym akcji jest bank BGŻ BNP Paribas. Partnerami akcji są też: Urząd Miejski Wrocławia, hotel HP PARK PLAZA i firma IASE, w której Wanda Rutkiewicz pracowała przez kilka lat po studiach.