Naukowcy dowodzą, że macierzyństwo zmienia mózg kobiety

Mózg kobiety zmienia się po urodzeniu dziecka

Naukowcy z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie postanowili sprawdzić, jakie zmiany w mózgu powoduje macierzyństwo. W tym celu skanowali mózgi kobiet, które planowały zajście w ciążę. Kontynuowali zdjęcia wkrótce po porodzie i ponownie dwa lata później. Dla porównania skanowali też mózgi kobiet, które nigdy nie były w ciąży. Skany wykazały, że po porodzie objętość istoty szarej w mózgach matek zmieniła się diametralnie, szczególnie w regionach zaangażowanych w procesy społeczne i zdolność do rozpoznawania emocji i stanów psychicznych u innych. Stopień zmian był na tyle znaczny, że naukowcy mogli łatwo rozpoznawać na podstawie samych skanów mózgu, które kobiety są matkami, a które nie. Wynik zaskoczył wiodącą autorkę badania Elseline Hoekzemę, która na co dzień zajmuje się badaniami nad wpływem ciąży na mózg kobiet na Uniwersytecie w Lejdzie w Holandii: „W pewnym sensie nie jest to niespodzianką, biorąc pod uwagę bardzo ekstremalny charakter powodzi hormonalnej, której doświadczają kobiety w okresie ciąży i po porodzie, ale mimo to nie spodziewałam się tak wyraźnego zróżnicowania”.

Czytaj także:

Mamo, sprawdź czy nie grozi ci syndrom "wypalenia rodzicielskiego", i zadbaj o siebie bardziej

Zmiany w mózgu dotyczą nie tylko matek

Naukowcy skanowali również mózgi mężczyzn, którzy zostali ojcami w okresie badania, oraz tych, którzy nie mieli dzieci. Nie znaleźli jednak porównywalnej zmiany w objętości istoty szarej. Inne badania naukowców z Izraela wykazały, że ojcowie, w tym ojcowie homoseksualni, wychowujący dzieci bez zaangażowania matek, doświadczają znaczących zmian w aktywności mózgu, ale zmiany te zależą od stopnia zażyłości z dzieckiem. Im więcej czasu mężczyzna spędza z dzieckiem jako główny opiekun, tym bardziej aktywność jego ciała migdałowatego wygląda jak u matki. Co więcej, naukowcy podejrzewają, że podobny efekt może występować u innych osób odgrywających dużą rolę w wychowaniu dzieci. Istnieją jednak zmiany, które są charakterystyczne tylko dla matek.

Macierzyństwo jak stan zakochania

Zmiany, które zachodzą w mózgu kobiety, mają na celu przede wszystkim umożliwienie przetrwania gatunku. Matka uwrażliwia się na potrzeby dziecka, jest więc w stanie lepiej o nie zadbać. Sama okupuje to np. podwyższonym poziomem lęku lub nadmierną czujnością, które odczuwa wiele świeżo upieczonych mam. Zazwyczaj jednak te zmiany są najsilniejsze w pierwszym miesiącu po porodzie, a następnie się zmniejszają. Naukowcy odkryli również, że reakcje mózgu matki na własne dziecko mogą być bardzo intensywne i wiązać się z nadmierną emocjonalnością (oceniali to na podstawie skanów robionych podczas pokazywania matkom zdjęć ich dzieci). Tim Bartles i Semir Zeki, badacze z Kolegium Uniwersyteckiego w Londynie, porównali zmiany zachodzące w mózgu matek do reakcji charakterystycznych dla doświadczania romantycznej miłości. Ich badania wykazały, że w mózgach matek aktywują się obszary charakterystyczne dla stanu zakochania, w tym ośrodek przyjemności, i dezaktywują się regiony związane z negatywnymi emocjami i osądem społecznym.

Czytaj także:

Kobiety dbają o cały świat, ale trudno im przychodzi najprostsze zadbanie o siebie

Macierzyństwo osłabia pamięć negatywną

Wiele matek spytanych po kilku latach od urodzenia dziecka o to, jak sobie radziły w pierwszych tygodniach z wymagającą opieką nad niemowlakiem, nie potrafi podać jednoznacznej odpowiedzi. Zdaniem naukowców jest to całkiem naturalne, że zapominamy o części trudnych wspomnień związanych też np. z bólami porodowymi. Dzieje się tak za sprawą oksytocyny, hormonu obecnego u matek podczas porodu, ciąży i karmienia, który odgrywa rolę w osłabianiu negatywnych wspomnień o tym doświadczeniu. Innymi słowy: matkom z czasem zacierają się negatywne wspomnienia o trudach ciąży i porodu oraz pierwszych wyczerpujących miesiącach opieki nad niemowlętami, a wyostrzają się wspomnienia pozytywne. I znów jest to jeden z mechanizmów, w które wyposaża nas natura, żeby zapewnić przetrwanie gatunku – dzięki takiej częściowej amnezji jest większa szansa na to, że kobieta ponownie zdecyduje się na zajście w ciążę. 

DNA dziecka we krwi matki

Macierzyństwo zmienia kobiety także na innym poziomie – w trakcie ciąży we krwi kobiety obecne jest pozakomórkowe DNA płodu. I może ono stanowić nawet 20 proc. całego wolnego DNA obecnego we krwi matki. Odkrycie to miało duże znaczenie dla rozwoju badań prenatalnych – dziś można już pobrać materiał genetyczny dziecka znajdującego się w łonie matki całkowicie dla niego bezinwazyjnie – wystarczy próbka krwi matki pobierana w taki sam sposób jak przy standardowym badaniu krwi.

Zadbanie o siebie to nie żaden luksus - to nasz obowiązek wobec samych siebie! Aga Kozak nauczy cię, jak robić to za pomocą małych, łatwych, codziennych kroków, i pozwoli popatrzeć na swoje życie z "osiędbaniowej" perspektywy. Zapraszamy cię do "Ekspresowego kursu dbania o siebie".