Przepisy świąteczne sprzed stu lat

red.
Pasztet wiejski

Pasztet wiejski (Fot: Shutterstock)

Co można było znaleźć na świątecznych stołach sto lat temu? Co panie domu serwowały swoim rodzinom? Jakie zapachy rozchodziły się z kuchni? Zapraszamy do lektury i wypróbowania dawnych przepisów
1 z 9
Fot: Shutterstock
Fot: Shutterstock

Pasztet z zająca wyborny ale dość kosztowny

Przodki zająca, łebek, serce, przednie nóżki naszpikowane, 3 cebule, 6 listków bobkowych, 6 ziarnek pieprzu, 6 angielskiego ziela, wszystko włożyć w rondel, nalać wodą tyle, aby tylko było przykryte nią, dodać włoszczyzny, 1/4 f. słoniny i dusić w krótkim sosie do miękkości

- wtedy przeprowadzić całość 4 razy przez maszynkę do mięsa, oddzieliwszy przedtem mięso od kości

- całą cielęcą wątróbkę wymoczyć w mleku, obrać ze skórki, naszpikować, obsmażyć na patelni, wstawić do pieca dobrego na pół godziny tylko, jak ostygnie, utrzeć na tarce i piąty raz przeprowadzić z całością przez maszynkę, aby się masa dobrze połączyła

- dodać smak pozostały od gotowania zająca, włożyć do donicy i trzeć dodając 8-10 jaj po jednemu, dolać 3/4 f. dobrego przetopionego masła, posolić, usypać utłuczonego jałowcu, niewielką łyżkę włożyć całość w rondel wysmarowany masłem i wysypany miałką bułeczką, położywszy na dno rondla przed masą krążek papieru pergaminowego, aby zabezpieczyć pasztet od przylgnięcia do dna rondla, co zwykle ma miejsce

- wstawić rondel w piec średnio gorący. Po upieczeniu pasztet ostygnie w rondlu.

Nasz dom (Tygodnik mód i powieści), 22/28-03-1913

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

[Pisownia oryginalna]

2 z 9
Fot. Pawel Kiszkiel / Agencja Wyborcza.pl
Fot. Pawel Kiszkiel / Agencja Wyborcza.pl

Sosy do święconego

5 jaj ugotowanych na twardo, żółtka przetrzeć przez sito i trzeć z 6 łyżkami oliwy, rozprowadzić do odpowiedniej gęstości octem dobranem na połowę z wodą, dodać do smaku cukru, soli, pieprzu, a dla aromatu rzerzuchy drobno pokrajanej, kaparów lub musztardy.

Sos ten może być kilka dni, ale w zimnie

- można dodać także musztardy, jeżeli kto lubi ostry sos, lub szczypiorku.

Nasz dom (Tygodnik mód i powieści) - 15/21-03-1913

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

3 z 9
Fot. Paulina Kolondra
Fot. Paulina Kolondra

Mazurek daktylowy

1 f. daktyli, 1 f. migdałów obranych, pokrajanych w podługowate paseczki, 2 f. przesianego cukru, 5 białek i 1 f. tartej czekolady wymieszać doskonale i układać na opłatkach, kładąc je na blachę, wyłożoną papierem wysmarowanym masłem

- włożyć do średnio gorącego pieca, aby się mazurek ściął dobrze. Z tej proporcyi są dwa spore mazurki.

Nasz dom (Tygodnik mód i powieści) - 15/21-03-1913

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

4 z 9
Fot. Agata Jakubowska / Agencja Wyborcza.pl
Fot. Agata Jakubowska / Agencja Wyborcza.pl

Mazurek biały migdałowy

Trzeć biały lukier z 6 białek i 1 f. pudru, póki zupełnie nie zrobi się biały i gęsty, wcisnąć sok z jednej cytryny, wsypać funt cienko pokrajanych migdałów, trochę wanilii, wymieszać dobrze i układać na opłatkach; wstawić do miernie ciepłego pieca, żeby tylko wysechł

- pod opłatki na blachę kładzie się papier wysmarowany masłem.

Nasz dom (Tygodnik mód i powieści) - 15/21-03-1913

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

5 z 9
fot. Arkadiusz Ścichocki, Marcin Klaban
fot. Arkadiusz Ścichocki, Marcin Klaban

Baumkichen (sękacz)

Trzy f. najpiękniejszej przesianej mąki, 3 f. cukru-pudru przesianego, kopę jaj (będzie bardzo ładny i dobry, jeżeli się da 100 jaj) i kwaterkę młodej kwaśnej śmietany.

Trzy f. młodego niesolonego masła trze się do białości w donicy, dodać po 1 żółtku, łyżce cukru i łyżce mąki, nakoniec kwaterkę śmietany i 1 lub 2 laski wanilii

- gdy wałek, na którym piecze się baumkuchen, gotowy, okręcony sznurkiem od cukru i pokryty koszulką z płótna, wysmarowaną masłem i przywiązaną do dwóch końców wałka, wtedy ubić pianę od użytych wyżej żółtek, wymieszać z ciastem i oblewać wałek ciastem, łyżką durszlakową obracając na rośnie przed ogniem

- gdy już wszystko ciasto wyjdzie przestudzić je cokolwiek na wałku, odwiązawszy koszulkę, wyciągnąć ją z pod ciasta, a baumkuchen łatwo zejdzie?ubiera się go zielenią, cukierkami w kształcie kwiatków i stawia na wierzchu baranka.

Nasz Dom (Tygodnik mód i powieści), 15/21-03-1913

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

6 z 9

Chleb Grahama

Rozczynić 4 funty mąki pszennej z 1 f. żytniej i 2 f. otrąb, rozpuścić do tej ilości 4 łuty drożdży i tem rozczynić część tej mąki

- gdy podrośnie, dodawać resztę mąki i wyrabiać

- drożdże powinny być rozpuszczone w letnim mleku, którego w miarę wyrabiania dodawać, aby ciasto było rzadkie, ale żeby się nie rozlewało, dlatego kładzie się ciasto w formy blaszane podługowate, wysmarowane masłem, i wstawia do gorącego pieca na 3 kwadranse

- ciasta do formy włożyć mniej niż połowę

chleb powinien być lekki i pulchny.

Nasz dom, Tygodnik mód i powieści, 22-02-1913

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

7 z 9

Śledzie marynowane

Śledzie, mleczaki średniej wielkości, bo duże są twarde i niesmaczne, moczyć w zimnej wodzie przez 36 godzin, odmieniając wodę parę razy dziennie, a kładąc pierwszy raz do wody, dobrze je obmyć. Gdy wymoczone, ściągnąć ze skórki, wyjąć ość,

każdą połówkę śledzia wziąwszy na widelec, zanurzyć w wodzie dla opłókania i układać w naczyniu porcelanowem lub szklanem warstwami, przekładając listkami bobkowemi, pieprzem i cebulą gatunkową, t. j. tak zwaną cukrową, pokrajaną w cienkie plastry, ugotowane w gorącej wodzie, a po kilkakrotnem zagotowaniu odcedzonej i zimnej

- po paru dniach są śledzie dobre do spożycia. Chcąc mieć śledzie wykwintniejsze, wyjąć z octu na kilka godzin przed użyciem, nalać oliwą, ubrać cebulą ze śledzi, kaparami, grzybkami, a są bardzo smaczne i delikatne.

Nasz dom, Tygodnik mód i powieści, 15-02-1913

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

[Pisownia oryginalna]

8 z 9

100lattemu.pl

Wybór artykułów dzięki uprzejmości portalu 100lattemu.pl.

9 z 9

100lattemu.pl

Portal 100lattemu.pl, to pierwszy w Polsce "dziennik" z wiadomościami sprzed dokładnie 100 lat.

Portal zawiera wiadomości z wielu dziedzin życia, ciekawostki, nawet ogłoszenia i inne publikacje - zarówno poważne jak i zabawne (zwłaszcza czytane dziś). Ich cechą wspólną jest to, że ukazały się one w polskiej prasie dokładnie 100 lat temu oraz że będą aktualizowane każdego kolejnego dnia.

100lattemu.pl będzie "wehikułem czasu", który przeniesie czytelnika w minioną niezwykłą rzeczywistość.

Celem portalu jest zapoznanie czytelników z realiami życia w początkach XX wieku. "Nie będziemy odkrywać historii na nowo, ale "podglądać" zwykłych ludzi i ich problemy 100 lat temu. Każdy z nas zadawał sobie pytanie na temat przeszłości. Jacy byliśmy? Jak się żyło z dnia na dzień? Co tak naprawdę się zmieniło? Portal 100lattemu.pl pozwoli odpowiedzieć na te pytania" - powiedział Hubert Lisowski pomysłodawca i twórca portalu.

Zakres tematyczny portalu obejmuje informacje od ówczesnych aktualności z ziem polskich

i ze świata, spraw społecznych, poprzez wiadomości biznesowe, polityczne, sportowe, z dziedziny dyplomacji czy kryminalne, do materiałów z obszaru mody, pielęgnacji ciała, gotowania, a nawet ówcześnie ukazujące się reklamy.

Wszystkie materiały publikowane są w oryginalnym brzmieniu języka polskiego sprzed 100 lat, według gramatyki i zasad ortografii ówcześnie obowiązujących.

Portal będzie aktualizowany codziennie. Obecnie w portalu znajduje się ponad 600 artykułów.

100lattemu.pl to projekt opracowany przez pasjonata historii, ciekawostek oraz internetowych technologii. Strona nie jest związana z żadnym wydawnictwem.

Komentarze
Dziękuję za przepisy na mazurki i sosy do święconego! Bardzo dziękuję! Mam prośbę: czy możecie w marcu podać przepisy na kutię i barszcz z uszkami?...
już oceniałe(a)ś
16
2
GW-gimbaza kompromituje sie tak bardzo, ze az jest to w koncu zabawne. Co za farsa!
już oceniałe(a)ś
3
0
'Co mozna bylo znalezc na stolach wigilijnych sto lat temu'...i fotka pasztetu wiejskiego. Brawo!
już oceniałe(a)ś
0
1
Święcone? To może i macę, chałę szabasową i czulent. Genszi pipek nie wspomnę
już oceniałe(a)ś
0
5
Przewiń i czytaj dalej Wysokie Obcasy