Najbardziej znane polskie współczesne mikromieszkanie należy do architekta Szymona Hanczara, który kupił je niedługo po ukończeniu studiów, wyremontował i wyposażył za 100 tys. zł (dziesięć lat temu). Mieszkał w nim przez 1,5 roku, a do dziś wynajmuje. Lokatorzy zmieniają się średnio raz na pół roku, co Hanczara trochę już męczy tak jak niegdyś brak swojego kąta. To mieszkanie zainspirowało deweloperów - we Wrocławiu, gdzie mieszka Hanczar, powstał mikroapartamentowiec (jedyny do tej pory w Polsce), w którym wszystkie mieszkania sprzedały się na pniu. Dziś architekt mieszka z rodziną na 120 metrach.

Po gigantomanii przyszedł czas na minimetraż w USA. Modę na mobilne małe domki spopularyzował architekt Jay Shafer, który w 1997 roku wybudował dla siebie 6-metrowy dom na kółkach. Idea ograniczenia przestrzeni życiowej, która jednocześnie jest dla niego wyrazem wolności (można zmienić miejsce), niezgodą na marnotrawstwo i nauką życia bez zbędnych rzeczy, trafiła na podatny grunt. Shafer zainicjował Ruch Małych Domów, założył też firmę Tumbleweed Tiny House Company, która budowała domy dla współczesnych nomadów. Podobnych do niej biznesów powstało w USA bardzo wiele. Amer 2 to propozycja jednej z nich - Tiny Heirloom.

Shafer podkreśla, że taki styl życia, choć wartościowy, nie jest dla wszystkich i metraż mieszkania każdy musi dobrać do własnych potrzeb, by czuć się bezpiecznie, wygodnie i szczęśliwie. Dziś Shafer ma dwa minidomki - jeden wyłącznie dla siebie, drugi dla siebie i rodziny.

Mimo że ta 9-metrowa wakacyjna "chata" zaprojektowana przez Muji znalazła się wśród dziesięciu najciekawszych małych przestrzeni mieszkalnych 2017 roku na liście opiniotwórczego portalu o designie i architekturze Dezeen, to jednocześnie spotkała się z powszechną krytyką. Negatywne opinie wzbudza nie tylko proporcja ceny (21 tys. funtów) do metrażu, ale przede wszystkim brak kuchni i łazienki. Pod artykułem w Dezeen wśród komentarzy pojawiła się oferta 33-metrowego domu polskiej firmy Atelier Jaroshuk za jedyne 56 tys. zł.

Wypełnił 152 centymetrową szczelinę między przedwojenną kamienicą a powojennym punktowcem w Warszawie. Miała to być tymczasowa instalacja artystyczna oswajająca pustkę w sensie dosłownym i symbolicznym (wyznacza granicę między małym a dużym gettem). Ale to też projekt o niemożliwej architekturze i możliwej fikcji. Patronuje mu izraelski pisarz Etgar Keret, który kiedyś publicznie wyraził chęć zamieszkania na jakiś czas w Warszawie, w mieście, w którym poznali się jego rodzice. Sześcioletni żywot instalacji jest dłuższy od tego, jaki wymarzył sobie architekt Jakub Szczęsny (cztery lata) i wszystko wskazuje na to, że projekt na stałe wrósł w tkankę miasta, stając się atrakcją turystyczną. W Domu Kereta znalazło się miejsce do pracy i spania, kuchnia i łazienka.

Czteropiętrowy dom PH Lavalleja z basenem na blokowisku w Buenos Aires (projekt CCPM Arquitectos) jest gigantem wśród małych metraży - ma 89 m kw. Jednak biorąc pod uwagę, że każde z jego pięter zajmuje powierzchnię tylko 22 metrów, dom znalazł się na liście dziesięciu najlepszych małych przestrzeni mieszkalnych portalu Dezeen obok m.in. 9-metrowej "chaty" Muji. Na parterze kuchnia z jadalnią, na piętrze sypialnia z łazienką, nad nimi jest miejsce do pracy, a powyżej salon. Na dachu sąsiedniej nieruchomości wysiano trawnik - czteropiętrowy dom zyskał zielony taras. Na innym dachu ustawiono niewielki basen.

Pomysł na dom na kurzej stopce, 14-metrowe mieszkanie dla singla (Front Architects) zainspirowały przydrożny baner reklamowy, domek na drzewie, morska latarnia, jednak przede wszystkim to manifest przemian obyczajowych odnoszący się m.in. do lawinowo rosnącej liczby osób wybierających życie w pojedynkę. W kurzej stopce kryją się niezbędne instalacje, a w przestrzeni między dachem i stropem w zależności od potrzeb - dodatkowa sypialna dla gości, akumulatory lub zbiorniki wody.

W największym (35 mln mieszkańców), najbardziej zaludnionym (na 1 km kw. przypada 13,540 osób) i najdroższym mieście świata każdy metr jest na wagę złota i mikromieszkania to nie moda na minimalizm, ale często konieczność. Zwłaszcza dla osób napływowych, które chcą nie tylko tu pracować, ale też intensywnie żyć w samym centrum stolicy. Wybierają więc tymczasowe maleńkie, kilkumetrowe pudełka z łazienką na korytarzu, za które muszą zapłacić nawet około 2 tys. zł. 29-metrowe studio na zdjęciu to jak na Tokio całkiem komfortowy metraż.

Amerykański Ruch Małych Domów dotarł do Nowej Zelandii. Zaczęło się od Giny Stevens, która zaprojektowała taki dom dla siebie i wybudowała go z pomocą szwagra. Ale pomagała cała rodzina: mąż, siostra, rodzice. Stwierdzili, że znakomicie się przy tym bawili i chcą to kontynuować. Założyli rodzinny biznes (Build Tiny). Za 17-metrowy milenijny domek Stevensów wyposażony w ukryte w podłodze schowki, w których można przechowywać odkurzacz lub przenocować gości, z wysuwanymi ze ściany schodami do sypialni, z łazienką (z pralką!), kuchnią, miejscem do pracy i wypoczynku, trzeba zapłacić około 300 tys. zł. Można go również przetestować przed ostateczną decyzją kupna, wynajmując przez portal Airbnb.

****

Dla chętnych zgłębienia tematu małego metrażu polecamy wystawę w Zachęcie "Tango na 16 metrach kwadratowych (do 16 października), książkę Filipa Springera "13 pięter" oraz film dokumentalny "Microtopia" Jespera Wachtmeistera.

Tekst pochodzi z magazynu Wysokie Obcasy Extra nr 189, wydanie z dnia 16/08/2018